ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑΤΟΣ ΑΚΡΟΝ

Είμαι εδώ μετά από πρόσκληση του συγγραφέα  Μιχάλη Γριβέα αγαπημένος άνθρωπος αφού μας συνδέει μια μακρόχρονη φιλία,μια προσκληση που με τιμά ιδιαίτερα καθώς είμαι στην ευχάριστη θέση να πω δυο λόγια  για το καινούργιο του βιβλίο Το Ακρον των εδόσεων ΙΟΛΚΟΣ.

Αισθάνομαι μεγάλη χαρά γιατί τα τελευταία χρόνια μας ξάφνιασε ευχάριστα με μια πλευρά του που ποτέ δεν είχα φανταστεί ότι υπήχε ,φαντάζομαι ούτε και ο ίδιος .Εκείνα τα χρόνια ήμασταν επαναστάτες, παλεύαμε να αλλάξουμε τον κόσμο.

Πιστέψτε με αυτό δεν άλλαξε ούτε θα αλλάξει ποτέ. Ακόμα αυτό παλεύουμε ,αυτή την φορά με άλλα όπλα  με  χαρτί και με  μολύβι. Γιατί πώς να το κάνουμε οι άνθρωποι του λόγου και της τέχνης οφείλουν να σηκώνουν  το ανάστημα και τον λόγο τους πάνω από τις περιστάσεις .Δεν ξέρω αν έτσι   μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο ,ή αν ο κόσμος και η εξέλιξη του  αλλάζουν την λογοτεχνία .Όπως και νάχει η λογοτεχνία ,η τέχνη  μας ωθεί να σκεφτούμε και να κρίνουμε .Και μ αυτή την έννοια μπορεί να αλλάξει τον τρόπο που βλέπουμε τον κόσμο ακόμα και τον εαυτό μας .Οι καιροί είναι δύσκολοι .Ο πόλεμος σήμερα δεν γίνεται με συμβατα όπλα αλλά έχει πνευματικό χαρακτήρα .Σε αυτόν τον πόλεμο κάποιοι μάχονται με σεβασμό και αξιοπρέπεια ,επιμένουν να υπηρετούν την τέχνη και τον λόγο .Όντας ένας από τους τολμηρούς και μάχιμους της εποχής ο  Μιχάλης επιμένει, επιμένει να δημιουργεί και να μας ταξιδεύει μέσα από τις ιστορίες και τους ήρωες του περνώντας επάξια το όνομα του στις σελίδες της νεοελληνικής λογοτεχνίας.

Το Άκρον είναι επικό και ταυτόχρονα λυρικό μυθιστόρημα που αναφέρεται στον Ελληνισμό τόσο στις δόξες του, όσο και στις τραγικές στιγμές της ιστορίας του .Τουρκοκρατια   Βαλκανικοί πολέμοι ,πρώτος παγκόσμιος ,καταστροφή της Μικρασίας ,Αλβανικός πόλεμος ,γερμανική κατοχή ,εμφύλιο ,αλλά και στη δύναμη του έρωτα της απόλυτης αγάπης.

 Ένα μυθιστόρημα που ξεκινάει με δυναμισμό  Από την αρχή μας εισάγει σε ένα μυστηριακό σκηνικό θανάτου όχι με φοβικό τρόπο αλλά με ένα μεταφυσικό τρόπο κάνοντας , μια απρόσμενη σύνδεση με τις ψυχές αγαπημένων προγόνων, ένα μυστηριακό σκηνικό που μας προετοιμάζει για αυτό που θα συναντήσουμε σταδιακά αλλά κυρίως για το τέλος του μυθιστορήματος .

Αφερηρία η Μάνη ,γκρίζα πέτρα, μύθος και ιστορία ,τόπος αδούλωτος. μοίρα ανθρώπινη κοινή, πόλεμος  ,έρωτας ,θάνατος ,ανθρώπινες σχέσεις , αξίες που μας καθορίζουν, όνειρα αταξίδευτα και η μοίρα που υπόσχεται ,όλα στοιχισμένα  όχι μόνο μέσα στο Ακρον της Μάνης  αλλά και σε όλο τον Ελληνισμό .Μέσα στον χάρτη της ιστορίας των σελίδων του μυθιστορήματος του Μιχάλη  συναντώνται οι αγωνίες των ηρώων για την ελευθερία ,την αξιοπρέπεια και την  αναστύλωση αυτής της πατρίδας.

Άκρον ,εκεί πού ξεκινάει η περιπέτεια του συγγραφέα να καταγράψει αυτό το ταξίδι στην ιστορία μέσα από ένα μέλος μιας Μανιάτικης οικογένειας .Μιας οικογένειας δεμένης με την μοίρα της πατρίδας ,μιας οικογένειας στην δίνη της ιστορίας του τόπου μας από την κρίσιμη καμπή του πεπρωμένου το 1827 τότε που οι τρεις δυνάμεις Βρετανια, Ρωσία, Γαλλία αποφασίζουν να ανατρέψουν τα τότε δεδομένα ,τότε που στον υγρό τάφο της Πύλου βρίσκεται και ο τελευταίος Μανιάτης που έχει δώσει το αίμα του για την απελευθέρωση της Ελλάδας. Αυτή την βαριά κληρονομιά των προγόνων του κουβαλάει ο Αγης Στίλβας ,αλλά και και της Μάνης τον περίεργο τρόπο να επιβάλλει την ελληνικότητας της στην ψυχή του .Ο ήρωας δεν υπομένει την μοίρα του ,την προκαλεί ,την αγαπά. Νοιώθει αυτό που είναι ,αυτό που κουβαλάει . Νοιώθει πως αυτό που είναι δεν μπορεί να είναι τίποτε άλλο από αυτό που τον κάνει να υπάρχει .Και το αγαπά όπως αγαπά και τα θραυσμένα κομμάτια της ζωής του .

Ένα ταξίδι η ζωή του και ένας κύκλος που δεν είναι άλλος απο τον κύκλο της  ζωής Ένας κύκλος που διευρύνεται να χωρέσει η ιστορία ,να χωρέσουμε  πολλοί ,να βρεθούμε μαζί με αυτούς που παλεύουν το ίδιο γιατί μόνο συλλογικά μπορούμε να αναζητούμε νοήματα να απαντήσουμε στα υπαρξιακά μας ερωτήματα ,να βρούμε τον βαθύτερο στόχο σαν ψυχές και σαν πολίτες .

Οι αλήθειες του ήρωα μας φέρνουν μπροστά στις δικές μας αλήθειες ,αναλογιζόμαστε ποια η σχέση μας με το συλλογικό γίγνεσθαι ,ποια η σχέση μας με την πατρίδα, ποια τα όρια στις σχέσεις μας με τους Ευρωπαίους και πως διαχειριζόμαστε την ζωή μας ,την ζωή των παιδιών μας ,των παιδιών του κόσμου και με ποιους κανόνες και ποια κριτήρια επιλέγουμε αυτούς που μας ηγούνται.

Στο ΑΚΡΟΝ το ζητούμενο δεν είναι μόνο η πολιτική είναι κυρίως ο πολιτισμός ,η αγάπη για τον άνθρωπο ,για την πατρίδα ,τα οράματα που αντιπροσωπεύουν οι ήρωες πέρα από κάθε πολιτική σκοπιά .

Το ταξίδι στην ιστορία του Μιχάλη Γριβέα είναι πέρα για πέρα αληθινό όσο αληθινές είναι και οι δυνατότητες του λόγου και της ιστορίας να αναπαράγουν την αλήθεια .Το ταλέντο του στην μυθοπλασία, μα κυρίως στην δυναμική του λόγου του άλλοτε τρυφερή ,άλλοτε παραδοσιακή με στοιχεία του δημοτικού τραγουδιού ,άλλοτε λυρική ,ποιητική και άλλοτε βίαια ρεαλιστική μέσα σ ένα ξέφρενο αλλά απόλυτα ελεγχόμενο ρυθμό αναδεικνύει και ταυτόχρονα χτίζει την αλήθεια του αφηγηματικού λόγου το ιστορικό πλαίσιο.

Δεν είμαι ιστορικός για να επεκταθώ περισσότερο στην ανάλυση του πλαισίου απλά καταγράφω τα βιώματα αυτού του ταξιδιού ως αναγνώστρια που με οδηγεί η δυναμική του λόγου του συγγραφέα που φωτίζει την ρότα της ιστορίας περνώντας την Ελληνική σκηνή από χρόνο σε χρόνο αφήνοντας πάνω στο καμβά του αφηγήματος βαριές δέσμες φωτός .Φως που εγκλωβίζει και ορίζει την αναπόδραστη μοίρα όχι μόνο του Αγη Στίλβα που πρόκειται για την μεγαλύτερη σε μέγεθος και σε πρώτο πλάνο εξιστόρηση αλλά και των άλλων ηρώων του

Δίνει πνοή και στρέφει την αμέριστη προσοχή του σε όλους τους δευτερεύοντες χαρακτήρες του πολυπρόσωπου βιβλίου που είναι εξαιρετικά σύνθετοι και σκιαγραφούν με μεγάλη ακρίβεια  ότι  τους καθιστά απολύτως υπαρκτούς καθώς  ο συγγγραφέας δεν εμμένει στον ψυχισμό τους ,στα διλλήματα τους αλλά στην ιστορία και τα ουσιώδη των πράξεων  και των αγωνιών τους .Εμμένει στον κύκλο της ζωής που μπορεί να περικλείει τα μικρά σημαντικά πράγματα που ορίζουν τον άνθρωπο και το συναίσθημα .

Τις σελίδες ωμού ρεαλισμού όπου περιγράφεται ο παραλογισμός και το μάταιο του πολέμου διαδέχονται με απόλυτη φυσικότητα και ίσως σε αντιδιαστολή σελίδες έξοχου λυρισμού των σκέψεων του ήρωα που μας παρουσιάζεται στο πρώτο πρόσωπο εκεί όπου κυριαρχεί το συναίσθημα ,οι βαθύτερες σκέψεις του και ο έρωτας .Ο συγγραφέας καταφέρνει να μας μεταφέρει στα μύχια της ψυχής του .Νοιώθουμε τις σκέψεις ,τους φόβους ,τις μεταπτώσεις, τις αμφιβολίες του τα ερωτήματα που του γεννιούνται .Καταστάσεις οριακές εκεί που η αμείλικτη ενέργεια  των πραγμάτων παύει την ορμή της  μεθυσμένης νιότης ,εκεί όπου η πατρίδα γράφει την ιστορία της και κάθε σελίδα του βιβλίου γίνεται ένας φάρος μνήμης .Στοιχειώνει η ιστορία τον συγγραφέα και αυτή η αρχιτεκτονική του λόγου του της τριπλής αφήγησης ,καταλήγει ρεαλιστικά, αλληγορικά, μεταφυσικά και συγκινησιακά  στις φορτισμένες σελίδες του βιβλίου.

Ο θάνατος ως αρχέγονος θεός- παρουσιάζεται και στην θεογονία του Ησίοδου –εδώ παίζει εξ ίσου σημαντικό ρόλο όχι ως αυτός που απλά κόβει το νήμα της ζωής αλλά ως αυτός που δίνει την ευκαιρία στον ήρωα να απελευθερωθεί σωματικά αλλά παράλληλα να βιώσει μια  μεγάλη αποκάλυψη στο τέλος.

Ο Έρωτας απλώς συμβαίνει ερήμην του ήρωα  και όταν ξεκινά αυτή η θαυμαστή πέρα από κάθε λογική διαδικασία τίποτα δεν μπορεί να την σταματήσει ακόμη και τα στρατόπεδα της φρίκης . Ζωές φυλακισμένες από τους νόμους της ιστορίας και των παραδόσεων της πέτρινης πατρίδας ,μικρές κουκίδες της ίδιας της ιστορίας .Η επώδυνη μοίρα τους ,ο εγκλωβισμός στο στοιχείο χρόνος που δεσπόζει και κάποιες στιγμές συνθλίβει, η αιώνια τραγωδία της χώρας ….δεν είναι άλλο από την συνειδητοποίηση του ανθρώπου πως το πεπρωμένο φυγείν αδύνατο .

Ένα ανάγνωσμα δύσκολο ,πολυσχιδές και απαιτητικό ,βαθύ  με μεγάλο όγκο αισθημάτων και νοημάτων ,ανοιχτό σε διαφορετικές ερμηνείες ,καθώς η σκέψη του συγγραφεα λειτουργεί σε πολλά επίπεδα που έχεις την εντύπωση πως θέλει να χτυπήσει το μεδούλι της ύπαρξης της ιστορίας. 

Δεν χαρίζεται όταν θέλει να καυτηριάσει την νοοτροπία των Ελλήνων και έτσι όπως περνάει μέσα από την ιστορία του τόπου δημιουργεί  την τοιχογραφία της Ελληνικής ψυχής.

Μέσα από αυτό το πλαίσιο  λοιπόν η πλαστικότητα του λόγου του - που σαν τους παλιούς παραμυθάδες – μας αποσπά την προσοχή από την τραγικότητα από τους δικούς του κακούς δράκους και την στρέφει στην ανθρώπινη πλευρά των πραγμάτων επανατοποθετώντας μέσα από τον ήρωα ,και εμάς, μακριά από όρους που δίχασαν αυτό τον λαό και που συνεχίζουν ακόμα να διχάζουν  καθώς αυτός ο συνταγματάρχης του Ελληνικού στρατού στο τέλος βιώνει ως ψυχή το όραμα των κοινωνικών αγώνων χωρίς διάκριση .Και εδώ φανερώνεται η αγωνία του συγγραφέα να βγάλει τα όνειρα του για το αύριο αυτής της χώρας , αφήνοντας μας στο τέλος του ταξιδιού με μια γλυκιά μελαγχολία σκεφτόμενοι  την ευθύνη για το μέλλον μας Σηματοδοτεί μια άλλη προοπτική στην πολιτική μας σκέψη ,στο πολιτικό μέλλον της χώρας με γνώμονα όχι τόσο πολιτικές αλλά πολιτιστικές αξίες

Κι εδώ αρχίζει η πραγματική ανάγνωση  οι μικρές ανθρώπινες ιστορίες ,εκείνα τα μικρά της καθημερινότητας μας που όμως στέκονται στην μέση μεγάλων επιτευγμάτων και μας χαρίζουν την αίσθηση της πληρότητας .  

Έφη Μαχιμάρη Δεκέμβριος 2016